शेतीच्या   साहीत्याची ओळख 

१  )  खूरपे : -  आपल्याला गवत  मूळापासून  काढण्यासाठी कठीण जाते ,तसेच खूरपण्यासाठी खूरपे याचा उपयोग केला जातो .

२ ) खोरे / फावडे : - माती  खोदण्यासाठी तसेच शेताच शेतात रोपे लावन्यासाठी खड्डा खन्यासाठी या त पाणी भरण्यासाठी याचा उपयोग केला ज़ातो

३ ) टिकाऊ/ कूदळ : - जमीन खोदण्यासाठी तसेवस्तूचा   

       केला जातो                     

४ )  विळा - गवत किंवा घास कापण्यासाठी या वस्तूचा उपयोग केला जातो .

५ ) घमीले : - माती भरून दूसऱ्या ठिकाणी टाकण्यासाठी' तसेच शेतात खत टाकण्यासाठी उपयोग केला जातो .

६ ) नागर : - जमीन भूशभूशीत करण्यासाठी याचा उपयोग केला जातो .

७ ) पहार :- खड्डा खोदण्यासाठी उपयोग केला जातो .-पो;

८ ) दाताळ : - बी-बीयाणे जमीनीत गाडण्यासाठी  उपयोग  केला जातो .

९ ) रोटर : - टक्तटरला जोडून जमीन भूशभशित करण्यासाठी केला जातो .

१० )फळी :- टॅक्तटरला जोडून जमीन सपाटिकरन्यासाठी केला जातो

११ )  सारायत्र : -  सारे वाफे व वरूभे करण्यासाठी केला जातो .

१  )  खूरपे : -  आपल्याला गवत  मूळापासून  काढण्यासाठी कठीण जाते ,तसेच खूरपण्यासाठी खूरपे याचा उपयोग केला जातो .
२ ) खोरे / फावडे : - माती  खोदण्यासाठी तसेच शेतात पाणी भरण्यासाठी याचा उपयोग केला ज़ातो
३ ) टिकाऊ/ कूदळ : - जमीन खोदण्यासाठी तसेच शेतात रोपे लावन्यासाठी खड्डा खन्यासाठी या वस्तूचा   
       केला जातो                     
४ )  विळा - गवत किंवा घास कापण्यासाठी या वस्तूचा उपयोग केला जातो .
५ ) घमीले : - माती भरून दूसऱ्या ठिकाणी टाकण्यासाठी' तसेच शेतात खत टाकण्यासाठी उपयोग केला जातो .
६ ) नागर : - जमीन भूशभूशीत करण्यासाठी याचा उपयोग केला जातो .
७ ) पहार :- खड्डा खोदण्यासाठी उपयोग केला जातो .
८ ) दाताळ : - बी-बीयाणे जमीनीत गाडण्यासाठी  उपयोग  केला जातो .
९ ) रोटर : - टक्तटरला जोडून जमीन भूशभशित करण्यासाठी केला जातो .
१० )फळी :- टॅक्तटरला जोडून जमीन सपाटिकरन्यासाठी केला जातो
११ )  सारायत्र : -  सारे वाफे व वरूभे करण्यासाठी केला जातो .

                                 शेतीच्या  साधनांची ओळख

         
१ ) तोबल  दोरी : - सरळ लाइन मारण्यासाठी वापर केला जातो
२ )सि-कटर : - कलम भरण्यासाठी व झाडाची फांद्या कापण्यासाठी वापर केला जातो
३ )S.T.P पंप :- फवारणीसाठी  वापर केला जातो

                                 शेतीच्या  साधनांची ओळख

         

१ ) तोबल  दोरी : - सरळ लाइन मारण्यासाठी वापर केला जातो

२ )सि-कटर : - कलम भरण्यासाठी व झाडाची फांद्या कापण्यासाठी वापर केला जातो

३ )S.T.P पंप :- फवारणीसाठी  वापर केला जातो

ag ॲझोला

उद्देश :- पशूपालनासाठी अॅझोला महत्त्वाचा आहे , त्यासाठी  अॅझोलाचे उत्पादन घेणे .

साहीत्य :- फावड , घमिले ,टिकाव , खुरपे .

साधन :-प्लास्टीक पेपर , विटा , मीटर ,टेप ,शेद्नेट , बादली .

रसायन :- SSP (sigal super prasspet ) खत ,मिनरल मीक्चर , शेन , माती .

क्रती :- १) प्रथम बेडचे   साहीत्य , साधने घेतले त्यानतर जमिनीचे मोजमाप केले, अझोला साठी लागणारे क्षेत्र 

                काढले    

            2) ठरवलेल्या मापानूसार  जमीनेवर १ फूट खोल असावीर प्लास्टीक पेपर आतरून घ्यावे , असे एकून                   ५ बेड तयार झाले .फक्त एक दशता घ्यावी प्लास्टीक पेपर लीकेज नको
            ३) त्यानटर बेड सूत्रानुसार खताचे प्रमाण घ्यावे
            १} मिनरल मीक्चर = २७० `ग्रम

            २}SSP (sigal super prasspet ) खत = २७० ग्रम

            ३}शेन = २७ किलो

            ४}माती = २७ किलो

            ५)  आता प्रत्यक बेड वर माती चाळून व पसूरून
            ६) प्रत्यक बेड मधी  पाणी सोडले

             ७) शेणात पाणी घालून त्याच्यातील घाण काढून   त्याच्या स्लरी तयार केली

             ८) पाण्यामध्ये "SSP" खत मिसळून दिले

             ९)  त्यांनतर मिनरल मीक्चर सोडले व दीड किलो अझोला सोडला

निरीक्षण :- 1) अझोला ची वाढ लवकर होते

                  2)सावलीत असल्यामुळे तो हिरवा दिसतो 

अनुमान :-१) प्रती गादी दोन वेळा पाणी देवून आठवड्यात ॲझोला गादी पूर्ण भरते.

                २) ॲझोला काढल्यास दोन-तीन दिवसात परत उगवतो.

ॲझोलाचे फायदे

१) पशुखाद्याच्या खर्चात १५ ते २० टक्क्याची बचत

२) जनावरांत गुणवत्ता वृद्धी होऊन रोगप्रतिकारक शक्ती वाढते ,आरोग्य सुधारून आयुष्य वाढते .

३) ॲझोलाच्या वापरामुळे फॅट ,दुध व वजनात वाढ

४) पक्षी (बदक, इमू, लव्ही, आदि) खाद्यात मिश्रणस्वरुपात ॲझोलाचा वापर केल्यास मांसल कोंबडयांच्या वजनात वाढ

५) अंडी देण्याच्या प्रमाण वाढ, तसेच अंड्याच्या पृष्ठभाग चकचकीत होतो.

६) ॲझोलाच्या वाफ्यातून काढण्यात येणारे पाणी नत्रयुक्त व खजिनयुक्त असल्याने पिकांसाठी, झाडांसाठी वापरात येते.

नसॅरी

ब) ट्रे आणि कोकोपीट (नारळी भुसा) पद्धत –आधुनिक रोपवाटिका पद्धतीत ट्रे आणि कोकोपीटचा वापर केला जातो. हि पद्धत जरी थोडी खर्चिक असली तरी ,गादी वाफा पद्धती पेक्षा जास्त चांगल्या दर्जाची रोप तयार होतात. या पद्धतीने पिकाच्या गरजे नुसार विविध क्षमतेचे ,सिडलीग ट्रे वापरून निर्जतुकी-करण केलेल्या कोकोपीटचा वापर करून रोपे तयार केली जातात .हि पद्धत संकलित भाजीपाला,रोप,उस,ई साठी वाफायदे·        रोपांची उगवण क्षमता जास्त राहून रोपे निरोगी आणि दर्जेदार होतात.·        रोपाची मर कमी होते·        रोपे काढण्यास आणि वाहतुकीस सोपे·        खते व पाण्याची बचत होते.परली जाते.ब) रोपवाटीकेतील माती /कोकोपीट - रोपवाटिके मध्ये माती किंवा कोकोपीट रोपाच्या वाटीचे मध्यम आसे सबोधले जाते .माती किंवा कोकोपिटचे खालील महत्वाचे भोतिक व  रासायनिक गुणधर्म महत्वाचे असतात जसे कि –·        सामु = मध्यम म्हणजेच ६.५ ते ७.५ असावा .·        विधुत वाहक क्षमता (Electrical Conductivity) - माती किवा कोकोपिट विविध क्षमता कोणत्याही परीथितीत १ ते १.५ ms²  पेक्षा जास्त नसावी.·        माती / कोकोपीट निर्जंतुकीकरन केलेले असावे. क) पाणी व्यवथापन - रोपवाटिके मध्ये पाण्याचे व्यवस्थापण काटेकोरपणे करणे गरजेचे असते .पाण्याच्या दर्जावर बियाची उगवण, रोपाच्या मुळाची संख्या ,वाढ इ,गोष्टीवर अवलंबून असतात. क्षारयुक्त पाण्यामुळे रोपाची वाढ चांगली होत नाही.रोपवाटिकेत वापण्यात येणारी खाते हि विदाव्य स्वरुपाची असल्याने पाण्याचा दर्जा महत्वचा ठरतो .रोपवाटिकेत पाण्याचा दजा खालील प्रमाणे असावा –

शेतीच्या   साहीत्याची ओळख 

१  )  खूरपे : -  आपल्याला गवत  मूळापासून  काढण्यासाठी कठीण जाते ,तसेच खूरपण्यासाठी खूरपे याचा उपयोग केला जातो .

२ ) खोरे / फावडे : - माती  खोदण्यासाठी तसेच शेताच शेतात रोपे लावन्यासाठी खड्डा खन्यासाठी या त पाणी भरण्यासाठी याचा उपयोग केला ज़ातो

३ ) टिकाऊ/ कूदळ : - जमीन खोदण्यासाठी तसेवस्तूचा   

       केला जातो                     

४ )  विळा - गवत किंवा घास कापण्यासाठी या वस्तूचा उपयोग केला जातो .

५ ) घमीले : - माती भरून दूसऱ्या ठिकाणी टाकण्यासाठी' तसेच शेतात खत टाकण्यासाठी उपयोग केला जातो .

६ ) नागर : - जमीन भूशभूशीत करण्यासाठी याचा उपयोग केला जातो .

७ ) पहार :- खड्डा खोदण्यासाठी उपयोग केला जातो .-पो;

८ ) दाताळ : - बी-बीयाणे जमीनीत गाडण्यासाठी  उपयोग  केला जातो .

९ ) रोटर : - टक्तटरला जोडून जमीन भूशभशित करण्यासाठी केला जातो .

१० )फळी :- टॅक्तटरला जोडून जमीन सपाटिकरन्यासाठी केला जातो

११ )  सारायत्र : -  सारे वाफे व वरूभे करण्यासाठी केला जातो .

                                 शेतीच्या  साधनांची ओळख

         

१ ) तोबल  दोरी : - सरळ लाइन मारण्यासाठी वापर केला जातो

२ )सि-कटर : - कलम भरण्यासाठी व झाडाची फांद्या कापण्यासाठी वापर केला जातो

३ )S.T.P पंप :- फवारणीसाठी  वापर केला जातो

     माती परीक्षण dbrt

माती परीक्षण का करतात ?

शेतीतून जादा उत्पन्न घेण्यासाठी रासायनिक खतांचा वापर मोठ्या प्रमाणात होऊ लागला आहे. मात्र यामुळे शेतीच आरोग्य धोक्यात येऊ लागलं आहे. शेतीच हे आरोग्य टिकवून ठेवण्यासाठी वेळच्यावेळी आपल्या शेतीतल्या मातीच आणि पाण्याचं परीक्षण करणं हिताच ठरतं.
जमिनीत काही विशेष दोष आढळून आल्यास त्यावर योग्य उपाय शोधणं, पिकांना दिली जाणारी खते प्रमाणशीर न दिल्याने पिकांची जोमदारपणे वाढ होत नाही.तसेच आवश्यकतेपेक्षा जास्त खते दिल्याने अनावश्यक खर्च वाढतो. मातीपरीक्षण केल्यामुळे आपल्या शेतीची अन्नद्रव्याची नेमकी गरज शेतकऱ्याला लक्षात येऊ शकते.त्यामुळे खतांच्या वापरात आणि खर्चात बचत होऊन पिकांचे उत्पादनही वाढू शकते.माती परीक्षण हे आपल्या जमिनीमध्ये कोण कोणते घटक आहेत ते पाहण्यासाठी माती परीक्षण केले जाते .

माती परीक्षणासाठी मातीचा  नमुना कोणत्या ठिकाणचा घेऊ नये .

1. बांधाच्या कडेचा.
2. शेतामध्ये टाकलेल्या खताच्या ढिगाऱ्या खालची घेऊ नये .
3. जमिनीची माश्यागत करण्याच्या नंतर घेऊ नये .
4. एकच ठिकाणची माती घेऊ नये.
5. एकाच सरळ रेषेत नमुना घेऊ नये .
6. नमुना पिक काढल्या नंतर घ्यावा.

माती परीक्षणासाठी नमुना कसा घ्यावा.

मातीचा नमुना घेताना झिग-झ्याग पद्धतीने घ्यावी. सदरच्या ठिकाणी इंग्रजीच्या व्ही अक्षराच्या आकृति प्रमाणे 30 सेंटीमीटर खोल खड्डा घ्यावा व त्या खड्डयातील माती बाहेर काढून टाकावी. मातीचा नमुना चाचणीसाठी खड्डयाच्या कडेची माती काढावी. अशा प्रकारे सर्व खड्डातून माती जमाकरून गोळा केलेल्या सर्व मातीचा ढीग करून त्याचे 4  समान भाग करावे. समोरासमोरील दोन भागाची माती काढून टाकावी व उर्वरीत मातीचा पुन्हा ढीग करावा व त्याचे पुन्हा 4  समान भाग करून समोरासमोरील दोन भागाची माती काढून टाकावी. ही कृती माती अर्धा किलो शिल्लक असेपर्यंत करावी. वरील माती ओली असल्यास ती सावलीत वाळवावी. ही अर्धा किलो माती प्लास्टिक पिशवीत भरावी आणि खालील माहिती एका कागदावर लिहून तो कागद पिशवीत टाकावा -

1. नमुना क्रमांक

2. नमुना घेतल्याची तारीख

3. शेतक-याचे संपूर्ण नाव

4. गाव आणि पोस्ट

5. तालुका

6. जिल्हा

7. सर्व्हे किंवा गट क्रमांक

8. नमुन्याचे प्रातिनिधीक क्षेत्र

9. बागायत किंवा जिरायत

10. मागील हंगामातील पिक आणि वाणाची जात

11. पुढील हंगामातील पिक आणि वाणाची जात

12. मातीची खोली (सेंटीमीटर मध्ये)

13. जमिनीचा उतार किंवा सपाट

14. जमिनीचे काही विशेष लक्षणे-खारवट, चोपण, आम्ल व इतर

15. पाण्याचा निचरा बरा किंवा वाईट

16. माती नमुना गोळा करणा-याची सही.

एवढे झाल्या नंतर माती परीक्षण केंद्राकडे पाठवणे.

मुरघास मुरघास हा जनावरांचे खाद्य आहे. यामध्ये असे केले जाते की हिरवा चारा हा अम्बवण्यात येतो आणि यामुळे तो चारा जास्त काळ टिकवण्यात येतो. चाराटंचाईमध्ये याचा फायदा होतो.

 मुरघास मुरघास हा जनावरांचे खाद्य आहे. यामध्ये असे केले जाते की हिरवा चारा हा अम्बवण्यात येतो आणि यामुळे तो चारा जास्त काळ टिकवण्यात येतो. चाराटंचाईमध्ये याचा फायदा होतो.

मुरघास कोणत्या पिकापासून तयार करता येतो ?
मुरघास हा द्विदल आणि एकदल चाऱ्यापासून करता येतो.  
यामध्ये एकदालात ज्वारी मका अश्या चारा पिकाचा उपयोग होतो.
मुरघास तयार करताना लागणारे घटक .
मिनिरल मिक्स्चर , गुळ , युरिया इत्यादी.
युरियाचा वापर १% करायचा.
मुरघास कसा तयार करतात ?
मुरघास तयार करताना प्रथमता चाऱ्याची कुट्टी करून घेतली. चाऱ्याला पसरवून घेतले आणि त्यामधले पाण्याचे प्रमाण थोड्या प्रमाणामध्ये कमी करून घेतले. मुरघासाच्या बागेमध्ये एका फुटाचा थर घेऊन त्यावर मिश्रणाचा शिम्पड केला. आणि त्याला नाचून दाबून त्यामधली हवा काढून घेतली. अश्याप्रकारे ५०० किलोची पिशवी पूर्णपणे भरून घेतली . पिशवीला हवाबंद करून ठेवली.
६० दिवसांनी मुरघास तयार होतो. तयार झालेल्या मुरघासाला मधुर सुवास येतो.
तयार झालेला मुरघास असा दिसतो.

 मी ओमकार गुरव मी आता  पुणेमध्ये पाबळ या गावात विज्ञान आज्ञम  येथेशिक्षण घेण्यासाठी आलो आहे

मात्र इथे चार सेशन आहेत शेतीतत्रज्ञान,वॅकशौप,इलेक्ट्रिकल,फूड ल्याब हे व मी आता

शेतीतत्रज्ञन शीक्षण हे आहे व मी  आता अॅझवला ,हायड़ॉपैनिक   रोपवाटिका कशी तयार

करायची हे शीकलो व मी आता गाई पालन करतो आहे  ईथे दोन गाई आहेत एक ईदू,व सोनल

 गाई  एकीचे वजन  335दुसरीच वजन  ३55  ॰होते ॰

नतर पॉलीहाऊस मध्ये बेड  तयार केले व गुलाबाची  रोपे लावली  व खत पागवून  टाकले  व  १९ ॰१९ ॰१९ ॰

ची  फवारणी  केली  व  आता  ज्वारी चा  पॅजेकट  घेतला  आहे

जेव्हा  जमीन  रोटरली  व  बीयाणे  पोरले  त्याचा  खरचं  रोटरन्याचा   १९०० व ज्वारीची  बी  १०००

त्याचा  पाच दिवसाने  तेचि  दोनपाने  होती  नतर  ४५  दिवसांत तणनाशकमारले  फवारणी  केली                  

तेव्हा१८० लिटर पाणी  व  24d हे  औषध 960 ml  फवारले  व  पाच सहा  दिवसात  सगळ  कॅगरेस                     जलुन  गेले  होते  नतर  दोन दिवसा  ने  उपटुन  टाकले            

आत  आमी शेतात  बाजूला बाबळीचे  काटे  टाकले  कारण  गाई  व  शेळी  आता  जाऊनये

व  रोज  पाॅटविजीट  ला गेलो की  रोज  रोपांची वाढ  कितीझाली व पान  किती  फुटली ते  मोजून

रेकॅडबुक  मध्ये   लीतो  वरोज रोप बहतो कि  कोणती  किड  आली  आहेका  ते चेक  करतो

आता आमाला कलम करायला  शीकवले कलम  चे  प्रकार  झाटकलम  भेटकलम   पाचरकलम  गोटीकलम

दाबकलम  हे  कलम  मी शिकलो  व  गोटीकलम हा   डाळीबा  वर   करतात ॰        

भेटकलम  हा आंबा  या  झाडावर  केला  जातो

आपण  दुध  घेतो  त्यत  भेसळ  करतात कारण  दुधात fat  वाढाव म्हणून  युरीया ,निरमा ,साखर ,व  शेळीचे

दुध  ,चुना  याचा  वापर fat वाढविण्यासाठी  होतो  तयार  झालेल्या  दुधा  मुळे  विविध  रोगाचे   आजार

पसरतात

आमाला आता  माती परीक्षण  करायला  शिकवले  व  माती चे  ph  काढले  oc काडले  पाच  नमूनेही  चेक

केले 

अॅझोला  बनवायला षिकवला   व नतर